Vandaag heb ik een interessant stukje gelezen van Remco Stoffer. De Semana Santa week in Spanje heeft vele curieuze tradities.
De Goede Week, op het Spaans de Semana Santa dit is dus de week voor Pasen wat tezamen gaat met veel processies, traditie, klederdracht, emoties en typerende gastronomie en vele andere gebruiken. Maar er zijn een paar van die gebruiken die misschien niet zo bekend zijn bij de meeste van ons en/of die zo buitengewoon zijn dat een beetje tekst en uitleg handig is.
Een van Spanje’s bekendste en meest gewaardeerde feesten is de Semana Santa die in 2019 plaatsvindt tussen 14 en 20 april, de week voor Pasen (zondag 21 en maandag 22 april) dus, in het Spaans Pascua genoemd. Semana Santa betekent letterlijk Heilige Week maar wordt ook wel Goede Week genoemd en bestaat uit diverse dagen waarbij er bijna in heel Spanje processies zijn met veel wierook, melancholische muziek, trommels en bellen en veel emoties waarbij huilende mensen tussen het publiek geen uitzondering zijn.
Hieronder staan enkele tradities die te maken hebben met de Semana Santa in Spanje maar die wellicht niet zo bekend zijn of waar men de betekenis niet van kent.
Torrijas (Spanje)
Net zoals bij andere Spaanse feesten hoort ook bij de Semana Santa een typisch gerecht dat in heel Spanje gegeten wordt, de torrijas. Torrijas zijn te vergelijken met de wentelteefjes in Nederland (en België?). Dikke stukken – van het liefst enkele dagen oud – brood worden geweekt in een mengsel van melk en ei, vervolgens gebakken in olijfolie en geserveerd met honing en/of suiker en kaneel.
Mona de Pascua (Catalonië en Valencia)
Vooral populair in de deelstaten Catalonië en Valencia, Deze taart wordt traditiegetrouw door de peetvaders als een geschenk gegeven aan kinderen. Taarten zijn bedekt met ofwel gekookte eieren of chocolade figuren en kleurrijke decoraties van bekendheden of prinsesjes, Spongebop, Messi, etc.
Palmbladen (Spanje)
Op Palmzondag vindt de eerste processie plaats welke op veel plaatsen de naam ‘El Paso de la Borriquita’ heeft gekregen waarbij Jezus op een ezel Jeruzalem binnenreed. De processies zijn versierd met mooie gebleekte palmbladen (van de dadelpalm) in allerlei vormen. De meest bekende processie vindt plaats in Elche waar immers meer dan 300.000 palmbomen te vinden zijn.
Vakantie in Spanje - Geniet van een verzorgde vakantie naar Spanje dan daar schijnt de zon
Dronken Joden (Cuenca)
In Cuenca vindt een processie getiteld ‘Procesión de los Borrachos’ ofwel de processie van de dronkaards plaats. De dronkelappen tijdens deze processie vertegenwoordigen de Joden die gedurende 12 uur proberen te voorkomen dat Jezus bij zijn bestemming komt waarbij men veel van het typische drankje ‘resolí’ drinkt.
Joden doden (León)
Waar in Cuenca dronken Joden over straat lopen doet men in de provincie León in Castilla y León haar best om Joden te doden. Uiteraard niet letterlijk maar figuurlijk door middel van een speciaal drankje wat omschreven kan worden als een limonade van wijn (limonada de vino). Men weet niet zo goed waar de term vandaan komt maar het heeft allemaal te maken met de strijd tussen de Christenen en Joden in de Middeleeuwen.
Grootste processie (Orihuela)
Niet in Madrid, Málaga of Sevilla maar in Orihuela provincie Alicante. Dat is de plaats waar de ‘Procesión General del Viernes Santo’ op Goede Vrijdag plaatsvindt. Dit is een van de grootste Semana Santa processies van Spanje met meer dan 8.000 ‘nazarenos’ (de personen met puntmutsen), 1.200 musici en honderden Romeinen.
Puntmutsen (Spanje)
Tijdens de Semana Santa processies vallen de zware beelden op de ‘tronos’ op die men draagt maar vaak nog meer de kledij waarbij de puntmutsen maar al te vaak met de Amerikaanse klu-Klux-Klan geassocieerd worden. De ‘capirotes’ hebben vaak verschillende kleuren die te maken hebben met de broederschappen die de processies organiseren.
Het is een traditie welke ruim vijfhonderd jaar oud is waarbij de puntmutsen of kappen de identiteit van de boetedoeners (penitentes) verhullen. De ‘capuces of capuchones’ stammen uit de periode van de inquisitie in de middeleeuwen.
Gratie (Spanje)
Tijdens de Semana Santa wordt er op diverse plaatsen gratie verleend aan gevangenen uit de lokale gevangenis. Ondanks dat het enige overheidsorgaan die gratie kan en mag verlenen volgens de Grondwet de Ministerraad is en de Koning, is het vanwege een eeuwenoude traditie toch mogelijk gratie te verlenen aan gevangenen tijdens de Heilige of Goede Week. In 2019 worden er zes graties verleend die aangevraagd werden door broederschappen in Zaragoza, Oviedo, Granada, Málaga en Sevilla. De Spaanse regering heeft dit op vrijdag via zes koninklijke decreten bekend gemaakt.
Volgens de legende stamt het verlenen van gratie uit 1759 toen Málaga te maken had met de pest. Gevangen vroegen om vrijlating zodat ze het beeld ‘Jesus El Rico’ door de straten zouden kunnen dragen om een einde van de pest te vragen. De gevangenen werden niet vrijgelaten maar ontsnapten, stalen het beeld, liepen door de straten van Málaga, brachten het beeld terug en keerden terug naar hun cel. Daarna verdween de pest volledig uit de stad. Carlos III besloot daarna gratie te verlenen aan een gevangene, een traditie die daarna in bijna heel Spanje werd ingevoerd.
Dodendans (Gerona)
In het dorp Verges in de provincie Gerona (Catalonië) vindt elk jaar op Witte Donderdag ofwel Jueves Santo de ‘dansa de la mort’ ofwel in het Spaans ‘danza de la muerte’ plaats wat een dans is die uitgevoerd wordt door personen die een skelet-kostuum dragen en als bezetene dansen op het ritme van muziek. Deze dans was ooit in heel West-Europa een traditie maar tegenwoordig vindt deze alleen nog plaats in Verges.
Bruidegom van de dood (Málaga)
De Semana Santa in Málaga is wellicht een van de bekendste en meest bezochte van heel Spanje en op Witte Donderdag ofwel Jueves Santo lopen de straten van Málaga vol met publiek die de leden van het Legión Española ofwel het Spaanse vreemdelingenlegioen die het beeld ‘Cristo de la Buena Muerte’ dragen en het lied ‘El novio de la Muerte’ zingen willen zien.
Elk jaar op Witte Donderdag legt ‘s-morgens een schip van het Spaanse La Legión Española aan in de haven van Málaga waarna de tientallen soldaten van het Vreemdelingenlegioen onder het toeziend oog van de collega’s in de avonduren het beeld van de patroonheilige ‘Cristo de la Buena Muerte y Ánimas’ vanuit de kerk Iglesia Santo Domingo over het plein plaza de Fray Alonso de Santo Tomás in een ganzenpas door de straten van Málaga marcheren.
De soldaten zingen op het moment dat de fanfare band van het Legioen de muziek inzet tegelijkertijd het lijflied van het Spaanse Legioen ‘El novio de la Muerte’ wat voor veel bijstanders het hoogtepunt is en waar veel mensen kippenvel van krijgen
Trommelaars (Teruel)
In de provincie Teruel (Aragón) zijn diverse dorpen die samen de ‘Ruta del tambor y el bombo’ vormen, de route van de trommels. Op Goede Vrijdag (viernes santo) om 12.00 uur zijn er 20.000 trommelaars op straat om de stilte van de Semana Santa processie te onderbreken om de dood van Christus aan te kondigen. Volgens de evangeliën was er op dat moment een aardbeving die Jeruzalem liet schudden.
Calanda vormt deel van de ‘Ruta del tambor y el bombo’ waar ook Albalate del Arzobispo, Alcañiz, Alcorisa, Andorra, Híjar, La Puebla de Híjar, Samper de Calanda en Urrea de Gaén in de provincie Teruel toe behoren. Negen dorpen die elk om 12.00 uur op Goede Vrijdag de straten laten beven onder het geluid van de trommels tijdens de ‘Romper la hora’.
Met het daverende geluid van de duizenden trommels, die traditiegetrouw door mannen maar sinds 1980 ook door vrouwen, worden bespeeld, herleven de inwoners het tijdstip waarop Christus overleed.