De Flamenco in Spanje

Flamenco is Andalusië - Andalusië is Flamenco. Waar vind je de beste flamenco shows in Spanje? Ontdek en beleef de Flamenco Shows in Spanje met tips en informatie! 

Flamenco is Andalusië - Andalusië is Flamenco

Het ontstaan is eigenlijk niet echt bekend, het berust hoofdzakelijk op vermoedens. En dat is; zigeunermuziek vermengd met Indiase, christelijke, Joodse en Moorse invloeden. Heel eenvoudig toch? Ga eenvoudig naar een Flamenco bar ergens in Andalusië

In de bekende flamenco steden als Cadiz, Granada, Jerez de la Frontera en Sevilla, zie je dat de de flamenco spontaan in een bar of andere gelegenheid ontstaat. Zonder poes, pas zoals klederdracht, etc. maar wel vol overgave. Vaak begeleid met een gitaar en hese stem met klappende mannen of vrouwen met stampende voeten wordt het ritme van de dans ondersteund. Niet altijd mooi en zuiver maar wel vol emoties wordt liefde, kommer en smart tot uiting gebracht. Zoals gezegd wordt, een goed gedanste flamenco moet pijn doen.

Wat is flamenco precies?

De Flamenco is een muziekgenre en een bijbehorende dans afkomstig uit de zuidelijke provincies van Spanje. Kenmerkend voor deze muziekvorm zijn de soms Arabisch aandoende klanken, de uitbundige muzikale versieringen rondom het thema en het sterke ritme binnen een twaalftels-systeem.

Etymologisch stamt het woord 'flamenco' mogelijk uit het Arabisch en is het een samenstelling van 'falaah' (landbouwer) en 'mankoeb' (rondzwervend).

Bekijk rechts de verschillende flamenco shows in Spanje! → →

Cante Flamenco

De basis van de flamenco vormt de cante flamenco, de flamencozang. In de meest basale uitvoering wordt de cante vaak met een ritmisch geklop (al golpe; golpear = kloppen, tikken) begeleid door te kloppen met de knokkels op tafels, te tikken met een stok op de grond (cano roto), door het knippen in de vingers (pitas) of met klappen in de handen (palmas). Tegenwoordig wordt hij meestal begeleid door de Spaanse gitaar en palmas, soms aangevuld met een tinaja (vaas, in Afrika een udu) en sinds de jaren 70 van de twintigste eeuw de cajón. Ofschoon cante en baile uiteindelijk door veel klassieke instrumenten als fluit, piano, viool en cello kunnen worden begeleid, blijft dit in de praktijk meestal de flamencogitaar. Cante flamenco kan (ook ritmisch) worden ondersteund door de baile flamenco, de expressief-ingetogen flamenco-dansstijl die zich kenmerkt door krachtige gratie en vaak ingewikkelde handbewegingen en voetenwerk (taconeo).

Waar?

Flamenco kan men vinden op drie verschillende plaatsen, eerst is er de traditionele juerga, in een klein cabaret en in het theater. De “juerga” is een informele, spontane gitano samenkomst zoals in de jazz muziek, een "jam session". Dit kan met dansen, zang, palmas (handgeklap). Flamenco, in deze context, is organisch en dynamisch en het past zich aan aan het lokale talent, aan het beschikbare instrumentarium en de aard van het publiek. De flamenco in deze vorm doet denken aan een andere muziekvorm, de blues.  Een traditie blijft steeds behouden, de cantaores(zangers) zijn het hart en de ziel van het optreden.

Een “Peña Flamenca” is een ontmoetingsplaats van flamenco muzikanten en artiesten. Er zijn ook nog de "tablaos", plaatsen die in de jaren 1960 doorheel Spanje de "café cantante" vervingen. Deze lokalen hadden voor elke show hun eigen groep met artiesten. Veel internationaal bekende artiesten zoals de bekende zanger Miguel Poveda begonnen hun carrière in een "tablaos flamenco".

Een professioneel concert is meer formeel. Een traditioneel zang optreden heeft enkel een zanger en een gitaar maar een dansoptreden heeft twee of drie gitaren, een of twee zangers (die om beurt zingen, een flamenco zanger zingt altijd solo) en een of meer dansers. Een van de zangers mag de cajon bespelen, indien er geen cajon speler is kunnen alle spelers in de handen klappen.

Oorsprong van flamenco

De flamenco wordt beschouwd als deel van de algemene Spaanse cultuur en is gedurende de tweede helft van de 19e eeuw ontstaan in het gebied dat ongeveer overeenkomt met de regio Andalusië. Ook andere gebieden, in het bijzonder Extremadura, Murcia en Huelva, hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van verschillende muzikale subvormen (palos). In de loop van de tijd droegen alle Spaanse regio's uiteindelijk wel wat bij aan de ontwikkeling, maar hun aandeel is veel kleiner dan dat van genoemde provincies. Ook zijn veel bekende flamenco-artiesten in andere delen van Spanje geboren. Tegenwoordig is de flamenco Spanjes belangrijkste culturele exportproduct.

De muziek van de flamenco wordt doorgaans niet genoteerd, maar net als veel volksmuziek oraal en via overlevering aan de volgende generatie doorgegeven. Kenmerkend is dat iedere generatie de muziek verrijkt door er nieuwe elementen aan toe te voegen. De (nog jonge) cultuurwetenschappelijke tak die zich met onderzoek naar alles wat met flamenco te maken heeft bezighoudt is de flamencologie.

De directe wortels van de flamenco zijn niet bekend: lange tijd werd deze cultuurvorm mondeling doorgegeven. Tot halverwege de 20e eeuw waren veel Spanjaarden analfabeet en flamenco-artiesten vormden daarop geen uitzondering.

Vanaf ongeveer 1980 werd er vanuit de musicologische, sociologische en de flamencohoek diepgaand onderzoek gepleegd. Over het ontstaan is nog veel onbekend, maar er komen meer en meer feiten boven water. Daardoor raken veel mythen ontkracht, wat voor sommigen enigszins afbreuk doet aan de geromantiseerde visie op flamenco. Een groot probleem is dat er weinig geschreven bronnen zijn. Hierdoor komen historici en geïnteresseerden nogal eens met verklaringen die in eerste instantie plausibel lijken, maar bij nader inzien nogal speculatief blijken. Ze verklaren in feite niets, maar projecteren romantische ideeën op de geschiedenis.

Historische invloeden

In de ontwikkeling van de flamenco is de geschiedenis van het Iberisch Schiereiland een belangrijke factor. Flamenco werd door de eeuwen heen gevormd uit een diep inwerkend samenspel van Iberische, Fenicische, Keltische, Gotische, Byzantijnse, Islamitische (Moorse), Sefardische, katholiek christelijke en (sinds 1415) zigeunerculturen (Gitano betekent zigeuner in het Spaans) die in Andalusië bestonden vóór, tijdens en na de Reconquista, de herovering van Spanje (door christenen) op de Moren (geïslamiseerde Noord-Afrikaanse (Berber)volken, vooral uit het huidige Marokko en Tunesië). In dit complexe geheel van elkaar beïnvloedende culturen bleek de autochtoon (Andalusisch-)Spaanse cultuur een belangrijke organisatorische en bindende factor.

- Spanje is wat je wilt. Spanje is wat je nodig hebt -