De Flamencodans

De geschiedenis van de flamencodans

De Flamencodans

De geschiedenis van de flamencodans

Er zijn zelfs meer als 50 verschillende soorten flamencodansen. Er is ook een groot verschil tussen de man en de vrouw, de man de macho type in al zijin bewegingen, speelt de vrouw met gracieuze bewegingen met haar vrouwelijkheid.

Zowel bij de flamencomuziek en de flamencodansen is veel ruimte voor voor improvisatie, waardoor de dansers en zangers de flamenco aan kunnen passen aan hun emoties tijdens het optreden. Maar ze moeten wel binnen de regels van de muzikale flamencotraditie en binnen de traditionele ritmische patronen te blijven.

El Abanico - Waaier
Een onmisbaar item in de Spaanse damestas zodra de temperaturen de hoogte ingaat is de ‘Abanico’, (Spaans voor waaier).  Op elegante wijze wapperen de dames zich wat koelte toe om de hitte te verdrijven. De meest uiteenlopende patronen en motieven sieren deze ‘abanicos’, zoals ze in het Spaans worden genoemd. Van heuse design-exemplaren, vervaardigd van dure stoffen en versierd met diamantjes, tot waaiers van karton met een bedrijfsnaam erop ingezet als promotiemateriaal, de variëteit is enorm.

Van oorsprong komt de waaier uit China en Japan en arriveerde met Portugese handelsvaarders rond de vijftiende eeuw in Europa. Het hoogtepunt van gebruik in Spanje was in de achttiende eeuw, toen ook de Koninklijke Waaierfabriek werd gebouwd.

Bovendien brachten diverse manieren om jezelf koelte toe te wuiven of de waaier vast te houden op discrete wijze bood
schappen over, met name op flirt-vlak. Nog steeds zijn er verspreid door Spanje talloze speciaalzaken waar de meest
prachtige waaiers met de hand worden gemaakt.

De abanico heeft ook binnen flamenco zijn plaats gekregen en dan m.n. binnen palos zoals Caracoles en Guajira: het vrouwelijke karakter van de dans wordt ermee benadrukt.

MANTON -  omslagdoek - Flamenco con Manton de Manila
De Manton is een omslagdoek met een bloemenborduursel en afgewerkt met franjes. Hij wordt gebruikt in elke flamencovoorstelling door de cantaora (zangeres) als onderdeel van haar kostuum en bij de bailaora (danseres) als attribuut om haar dansact eleganter en kleurrijker te maken.

De Manton wordt beschouwd als een van de vrouwelijkste en sierlijkste accessoires van de vrouwelijke flamenco en is vooral typerend voor de Sevillaanse stijl. De extensie van de armen geeft een beeld van een vuurvogel en de poses lijken op die van een Torero.

Bata de Cola - flamencorok met lange sleep
Dansen met de bata de cola is terug van weggeweest en weer helemaal terug in de flamenco van nu.
De bata de cola, is een typische flamencojurk, deze prachtige versierde jurken met sleep vereist vereist veel techniek. De Bata de Cola gaat terug naar  de kleurrijke zigeunerjurk van vroeger. Deze jurk wordt gebruikt in de soleares, de alegrías en de seguiriyas. De Alegrías is een typisch vrouwelijke dans met een vaste struktuur. Dansen met bata is een grote uitdaging die de ontwikkeling van je flamencodansen zeer ten goede komt.
De bata heeft een eigen idioom en is een typisch voorbeeld van de Sevillaanse elegantie.

Sombrero Cordobés
Deze typisch Andalusische hoed, hier ook ‘sombrero de ala ancha’ (hoed met brede rand) genoemd, vindt zijn oorsprong in het hoofddeksel dat gedurende de zeventiende eeuw vooral door landarbeiders werd gebruikt om zich te beschermen tegen zon en regen. Omdat de hoed weinig praktisch was op het platteland zodra de wind opstak, werd de rand van de hoed breder gemaakt en zo ontstond de Sombrero Cordobés. De hoed wordt nu met name nog gebruikt tijdens officiële gelegenheden en traditionele feesten als feria’s en romeria’s. Ook tijdens typisch Spaanse evenementen zoals stierengevechten en in de flamenco-wereld wordt de hoed veel gezien. De Sombrero Cordobés wordt door zowel door de mannen als vrouwen gedragen. Vaak wordt de hoed met de hand op maat gemaakt. In Córdoba zijn nog drie fabrieken die zich hierop toeleggen

De dans staat niet los van de zang. Overigens zijn zang, dans en gitaarspel altijd aan elkaar gelieerd door de stijl waarin men zingt. De serieuze dans is geen loos vertoon van hanigheid en vrouwelijke vormen , maar gehoorzaamt aan strenge choreografische regels waarbinnen men ook weer improviseert. Daarbij krijgt de flamenco-dans, net als de gitaarsolo's, de laatste jaren steeds meer artistieke aandacht, zodat ook de kwaliteit van de 'baile' verder toegenomen is.

Bij zowel zang, dans als gitaarspel staat expressie voorop, vervolgens improvisatie en dan pas technische perfectie. Een schorre keel, een paar valse noten, het is veel minder kwalijk dan een nietszeggende maar technisch perfecte (gladde) uitvoering.

Erotiek is zeker geen taboe binnen de flamenco, maar het gevoel staat daarbij veel meer centraal dan de rauwe seks. Zo luidt een copla: "Dices que duermes sola, mientes como hay Dios. Porque de noche con el pensamiento dormimos los dos." Vrij vertaald: "Je zegt dat je alleen slaapt, maar dat lieg je, dat is zo zeker als er een God bestaat. Want 's nachts in onze gedachten slapen we bij elkaar." Dit contrasteert duidelijk met het gangbare idee van flamenco als weinig meer dan een veredelde paringdans.

De gitaar (toque) en de dans (baile) harmoniëren bij goede flamenco volledig met de zang die zoals gezegd centraal staat. Dit in tegenstelling tot commerciële kitsch, waarbij zang hoogstens mag begeleiden.

Goede flamenco heeft op die manier iets van smartlappen, maar dan zonder kitsch, zonder banaliteit. Ook de meest frivole cantes ademen vaak nog een erkenning van de ernst van het leven uit, waardoor zelfs die frivoliteit vreemd genoeg nog ontroering kan opwekken

CONCLUSIE
Nu, eeuwen later, is datgene wat ooit begon als een vorm van expressie van zigeuners en andere onderdrukte etniciteiten, een opvallende dans- en muzieksoort die wereldwijd beoefend wordt.

Duidelijk mag ook zijn, dat zigeuners een zeer belangrijke factor in de flamencomuziek zijn en waren, maar dat flamencomuziek zeker ook de (volks)muziek van de zuidelijke provincies in Spanje was en is.

Spanje is wat je wilt. Spanje is wat je nodig hebt